عنوان يا موضوع مورد تحقيق اولين و مهمترين گام در نوشتن يك پروپوزال مي‌باشد. در واقع با مطرح شدن يك سوال درباره يك موضوع خاص، بذر تحقيق در ذهن انسان كاشته مي‌شود؛ ولي معمولاً اولين سوال كه به ذهن انسان مي‌رسد كلي است و لازم است پرورانده و شفاف‌تر شود تا به يك مسئله قابل تحقيق تبديل شود.
عنوان: عنوان اصلي ترين بخش يک طرح پژوهشي است به عبارت ديگر عنوان همانند تابلو سردرب يک مغازه است که علاوه بر راهنمايي کلي بهره برداران از تحقيق، قلمرو پژوهش و موضوع اصلي آن را نيز نشان مي دهد. در برخي شرايط تنها بخشي از يک طرح تحقيقاتي که در معرض ديد بهره برداران يا همکاران يک سازمان يا دانشگاه قرار مي گيرد همين عنوان است (به عنوان مثال در رزومه محققين يا اعضاي هيأت علمي فقط عناوين طرح هاي تحقيقاتي پايان يافته يا در حال اجزاء وجود دارد) فلذا تأکيد در زمينه قابل و بي نقض بودن عنوان يک طرح تحقيقاتي بر همگان روشن است.
موارد ذيل در تنظيم عنوان يک طرح تحقيقاتي کمک کننده خواهد بود:
1- عنوان معمولاً در پژوهش هاي حوزه علوم پزشکي در پاسخ به چند سؤال what? (چه کاري) whom? (براي چه کساني)، where? (در چه مکاني) و when? (در چه زماني) تنظيم مي گردد.
مثال: بررسي پيش آگهي مننژيت در کودکان بستري در بيمارستان هاي آموزشي شهر تهران در سال 1385
When? Where? Whom? What?
2- در مطالعات مقطعي آوردن قيد مکان و زمان الزامي است اما در ساير انواع مطالعات و مثلاً کارآزمايي باليني اين موضوع (به خصوص قيد زمان) الزامي نيست.
3- معمولاً در عنوان متغير/ متغيرهاي اصلي تحقيق قيد مي گردد. در مطالعات تحليلي و مطالعات مداخله اي متغير مستقل و متغير وابسته در عنوان مي آيد.
4- عنوان مي تواند با افعال غير عملي (مانند بررسي) آغاز گردد.
5- یک راهنمای کلی برای تنظیم عنوان این است که کلمات تشکیل دهنده یک عنوان پیشنهادی را یک به یک حذف می کنیم مشروط به اینکه در مفهوم عنوان خللی وارد نشود این کار را آنقدر ادامه می دهیم تا اینکه امکان حذف حتی یک کلمه نیز از عنوان پیشنهادی میسر نباشد. در این زمان عنوان را نهایی تلقی می کنیم.
6- در برخي شرايط يا سازمان ها ممکن است تعيين يا انتخاب عنوان از يک فرايند اولويت بندي عناوين عبور کند. در اين شرايط با استفاده از يکي از ابزارهاي اولويت بندي، ابتدا معيارهاي (criteria) اولويت بندي را توسط تيمي از محققين تعيين نموده و پس از وزن دادن به معيارها، امتياز عناوين مختلف پژوهشي در مورد هر معيار يا مشخص مي نمايند. عنوان/ عناوين اولويت دار، عناوين با بالاترين امتيازها خواهند بود. هر چند معيارهاي مورد استفاده در اين فرايند به صورت اختياري توسط تيم محققين انتخاب مي گرد، ليکن برخي از اين معيارها عبارتند از: قابليت اجراء (از نظر امکانات، منابع انساني، بودجه و ...)، اجتناب از دوباره کاري، فراواني مشکل مورد تحقيق، ملاحظات اخلاقي، مناسبت و ... چند مثال در مورد عناوين مختلف پژوهشي:
1- بررسي شيوع افسردگي در بالغين شهر کرمان در سال 1389
2- ارزيابي رابطه بين سطح سرمي روي در مادران با وقوع ناهنجاري لوله عصبي در نوزادان شهر گرگان
3- بررسي رضايت بيماران بستري در بيمارستان هاي آموزش دانشگاه علوم پزشکي تهران در سال 1388 و رابطه آن با برخي عوامل
4- ارزيابي اثر: آلندرونيت بر روي تراکم استخواني بيماران مبتلا به پوکي استخوان مراجعه کننده به کلينيک پوکي استخوان بيمارستان شريعتي تهران
7- گاهي در برخي شرايط، نوع مطالعه يا طراحي در عنوان قيد مي گردد. اين خصوصيات به خوانندگان کمک مي نمايد با خواندن فقط عنوان تحقيق به طراحي اين مطالعه نيز پي ببرند. در اين موارد مثال: نوع مطالعه در انتهاي عنوان اضافه مي گردد.
ارزيابي رابطه بين سطح فولدت و ويتامين B12 مادران با وقوع ناهنجاري هاي لوله عصبي در نوزادان شهر گرگان، يک مطالعه مورد شاهدي
اثر درماني
مقايسه اثرات تامسولوسين و ترازوسين بر روي درد بيماران داراي سنگ هاي کلیوی پس از سنگ شکني مراجعه کننده به بيمارستان شريعتي، يک کارآزمايي باليني تصادفي شده دوسوکور
موارد پراهمیت در یک پروپوزال عبارتند از:
- اهميت و اولويت موضوع: بايد به اين نكته توجه داشت كه پرداختن به موضوعي كه حائز اولويت نمي‌باشد و اهميت و وسعت و شدت آن كم مي‌باشد، اتلاف وقت و در پي آن منابع را به دنبال خواهد داشت.
- قابليت تحقيق: موضوع مورد تحقيق بايد قابل تحقيق باشد و اطلاعات بدست آمده فاقد ركن اصلي تحقيق يعني «تفسير» اطلاعات نباشد.
- پرهيز از دوباره‌كاري: بايد پيش از انجام تحقيق بايد بررسي شود، ديگران درباره موضوع پيشنهادي چه تحقيقاتي انجام داده‌اند و اگر پژوهش نياز به تكرار دارد، دلايل قانع كننده‌اي وجود داشته باشد.
- امكان اجرا: پژوهشگر بايد مطمئن شود تمامي شرايط لازم اعم از شرايط زماني و مكان و نيروي انساني تجهيزات و امكانات، دانش و تخصص لازم و بالاخره منابع مالي براي انجام تحقيق فراهم است.
نحوه نوشتن عنوان تحقيق
از آنجايي كه عنوان تحقيق بيانگر محتواي طرح تحقيقاتي مي‌باشد بايد از عنوان تحقيق كاملاً واضح و بيانگر محتواي كار باشد. همچنين نبايد هرگونه پيش داوري يا القاي مفاهيم را در پي داشته باشد. همچنين اگر زمان و مكان انجام مطالعه و يا نمونه مورد مطالعه به نوعي با متغيرهاي مورد مطالعه ارتباط داشته باشند، بايد در عنوان ذكر شود. عنوان معمولا 8 تا 12 کلمه (بدون در نظر گرفتن حروف اضافه و ربط) است.